Windykacja: Jak odróżnić prawdziwe wezwanie do zapłaty od próby wyłudzenia pieniędzy?

Firma windykacyjna może dochodzić roszczeń, które są uzasadnione. Oznacza to: jeśli np. kupiłeś coś przez internet i nie zapłaciłeś rachunku, to prędzej czy później możesz otrzymać pismo od firmy windykacyjnej lub kancelarii prawnej.

Do wszczęcia postępowania windykacyjnego muszą być spełnione dwa podstawowe warunki:

1. Rzeczywiście zawarłeś umowę i jesteś winien sprzedawcy pieniądze. Prawnicy nazywają to „uzasadnionym roszczeniem głównym”.
2. Znajdujesz się w zwłoce z zapłatą – czyli termin płatności minął, a Ty nadal nie uregulowałeś należności. 
    

Warto wiedzieć: Firmy windykacyjne działają najczęściej na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez firmę, której należą się pieniądze, albo same wykupują dług i egzekwują go na własny rachunek.

Wiele osób myśli, że zwłoka w płatności zaczyna się dopiero wtedy, gdy zignorują trzy wezwania do zapłaty. To nieprawda. Ustawodawca jasno określił, kiedy dochodzi do zwłoki w zapłacie.
Następuje to wtedy, gdy:

• otrzymałeś ponaglenie (Mahnung) po tym, jak nie uregulowałeś faktury.
• wystawiona faktura zawiera pouczenie o skutkach braku zapłaty.
• w momencie zawarcia umowy zostało ustalone, że zapłata nastąpi w określonym terminie (np. w ciągu 14 dni lub do konkretnego dnia), a Ty tej płatności nie dokonałeś w terminie. W takim przypadku druga strona nie musi wystawiać osobnej faktury ani wysyłać ponaglenia.

Faktura z pouczeniem dotyczącym zwłoki w płatności zawiera zazwyczaj następujący lub podobny zapi:

„Kwota faktury staje się wymagalna z chwilą doręczenia niniejszej faktury. Zgodnie z § 286 ust. 3 niemieckiego kodeksu cywilnego (BGB) informujemy, że automatycznie popadniesz w zwłokę, jeśli nie wpłacisz wskazanej powyżej kwoty na nasze konto w ciągu 30 dni od daty wymagalności roszczenia oraz doręczenia niniejszej faktury.”

Koszty windykacyjne zależą od stawek i warunków ustalonych pomiędzy firmą windykacyjną a jej zleceniodawcą. Ich wysokość jest ustalana w przypadku indywidualnie. Aby zapobiec zawyżaniu kosztów, wprowadzono ustawowy limit opłat windykacyjnych. Oznacza to, że firma windykacyjna nie może żądać więcej, niż wyniósłby jednorazowy koszt zlecenia tej samej sprawy prawnikowi zgodnie z przepisami o wynagrodzeniu adwokatów (RVG – Rechtsanwaltsvergütungsgesetz). 

Za pomocą "eWeryfikator windykacyjny" możesz sprawdzić, czy koszty windykacji nie są zawyżone.

Rachunki wystawiane przez firmy windykacyjne należy zawsze dokładnie sprawdzać. Warto przeanalizować każdą pozycję – wiele rachunków jest zawyżonych.

• Jeśli firma windykacyjna nalicza np. odrębną opłatę za prowadzenie konta, nie musisz jej płacić. Kontrola wpłat i ewidencjonowanie należności to część zwykłej działalności gospodarczej, koszty której już są uwzględnione przy ustalaniu opłaty windykacyjnej.
• Jeśli firma dochodzi odsetek za opóźnienie, musi dokładnie wskazać sposób ich obliczenia. W tym wypadku musi ona podać wysokość oprocentowania oraz okres, za który odsetki są naliczane. Zgodnie z przepisami, dopuszczalne są odsetki w wysokości 5 punktów procentowych powyżej stopy bazowej (Basiszinssatz).
• Koszty ustalenia adresu w wysokości ok. 15 euro są uzasadnione, jeżeli się przeprowadziłeś i nie poinformowałeś o tym pierwotnego wierzyciela. Ponieważ opłaty w poszczególnych urzędach meldunkowych mogą się znacznie różnić, masz prawo zażądać od firmy windykacyjnej dowodu poniesionych kosztów. 

Nie! Musisz spełnić żądania firmy windykacyjnej tylko wtedy, gdy rzeczywiście jesteś winien pieniądze wierzycielowi i jesteś w zwłoce z zapłatą. Nawet jednak w tym wypadku nie musisz płacić zawyżonych kosztów windykacyjnych. 

Jeśli masz pewność, że nie zawarłeś żadnej umowy z firmą, na rzecz której dochodzona jest należność, nie musisz nic płacić. W takiej sytuacji należy pisemnie zakwestionować roszczenie i wysłać sprzeciw listem poleconym za potwierdzeniem nadania (Einwurfeinschreiben).. 

Niestety, w branży windykacyjnej szeroko rozpowszechnione są nieuczciwe praktyki. Wiele firm windykacyjnych próbuje zarabiać na niejasnych lub wątpliwych roszczeniach. Często stosują presję i straszą m.in. nakazem zapłaty, egzekucją komorniczą, a nawet zablokowaniem konta. 

Każda firma windykacyjna musi być zarejestrowana zgodnie z § 10 niemieckiej ustawy o świadczeniu usług prawnych (Rechtsdienstleistungsgesetz – RDG). Wymaga to decyzji rejestracyjnej wydanej przez właściwy organ nadzoru. Czy dana firma jest zarejestrowana, możesz bezpłatnie sprawdzić w Rejestrze Usług Prawnych (Rechtsdienstleistungsregister). Firmę windykacyjną, która nie jest zarejestrowana, możesz zgłosić do odpowiedniego organu nadzorczego.

Uwaga: Sama rejestracja nie przesądza jeszcze o rzetelności firmy. Również zarejestrowane firmy windykacyjne mogą stosować nieuczciwe praktyki.

Ważne: Również adwokaci mogą prowadzić działania windykacyjne. W odróżnieniu od firm windykacyjnych nie muszą być wpisani do Rejestru Usług Prawnych, lecz być zarejestrowani w odpowiedniej izbie adwokackiej (Rechtsanwaltskammer).

Rzetelna firma windykacyjna działa przejrzyście i reaguje na Twoje zastrzeżenia. Już z pierwszego pisma powinno jasno wynikać, na czyje zlecenie firma dochodzi zapłaty. Ponadto powinny być dokładnie wskazane przedmiot umowy oraz data jej zawarcia. Na Twoje żądanie firma windykacyjna musi przekazać dodatkowe informacje, na przykład:

• adres zleceniodawcy (tzw. adres do doręczeń – samo „Postfach” nie wystarczy),
• imię i nazwisko lub nazwa (pierwotnego) wierzyciela
• i – co szczególnie ważne – przy umowach: istotne okoliczności zawarcia umowy (np. telefonicznie czy osobiście w sklepie).

Roszczenie musi być dla Ciebie zrozumiałe i możliwe do sprawdzenia. Rzetelna firma windykacyjna wyznacza rozsądny termin zapłaty.

Wpis do Schufa lub innej firmy zajmującej się oceną zdolności kredytowej jest dozwolony tylko wtedy, gdy roszczenie jest zasadne i nie zapłaciłeś rachunku pomimo co najmniej dwóch ponagleń.

Jeśli złożyłeś pisemny sprzeciw wobec roszczenia, Twoje dane nie mogą zostać przekazane do tego typu instytucji. Również grożenie wpisem do Schufa jako forma nacisku jest niedopuszczalne i sprzeczne z prawem. Masz także prawo do uzyskania informacji, jakie dane są przechowywane na Twój temat w Schufa, oraz do żądania usunięcia lub sprostowania błędnych lub bezprawnych wpisów.

Straszenie jest niedopuszczalne! Nie musisz wpuszczać pracownika firmy windykacyjnej do swojego mieszkania. Nie grozi Ci też wyrok (np. karny) bez przeprowadzenia właściwego postępowania. Nie daj się zmylić wyrokami czy orzeczeniami, które są dołączane do wezwań do zapłaty – dotyczą one zawsze innych, indywidualnych przypadków, a nie Twojej konkretnej sytuacji.

Zanim komornik (Gerichtsvollzieher) zapuka do Twoich drzwi, musi wydarzyć się kilka rzeczy.

Najpierw musi zostać wydany nakaz zapłaty (Mahnbescheid). Firma windykacyjna może złożyć do sądu wniosek o wydanie nakazu zapłaty. Sąd nie sprawdza, czy roszczenie jest zasadne. Jeśli uważasz, że roszczenie objęte nakazem jest nieuzasadnione (całkowicie lub częściowo), musisz koniecznie w ciągu 2 tygodni złożyć pisemny sprzeciw (Widerspruch). Wtedy wierzyciel (czyli osoba lub firma dochodząca pieniędzy) może kontynuować sprawę tylko poprzez złożenie pozwu w sądzie. Wówczas dochodzi do postępowania sądowego, w którym masz możliwość obrony, a o słuszności roszczenia decyduje sędzia. Jeśli sąd uzna, że masz zapłacić, wierzyciel może na podstawie tego wyroku złożyć wniosek u komornika i wszczęcie egzekucji.

Ważne: wiele firm nie jest zainteresowanych procesem sądowym – szczególnie te, które próbują wymuszać płatności z tytułu wątpliwych umów lub nieuczciwych loterii i konkursów.

Nie składaj jednak bezpodstawnego sprzeciwu, jeśli roszczenie jest oczywiście zasadne. W takim przypadku postępowanie sądowe tylko zwiększy Twoje koszty. 

Jeśli nie zareagujesz na nakaz zapłaty, możesz otrzymać kolejny dokument: tytuł egzekucyjny (Vollstreckungsbescheid). Masz wtedy 2 tygodnie na wniesienie sprzeciwu (Einspruch). Dodatkowo możesz złożyć wniosek o wstrzymanie egzekucji, ponieważ nakaz egzekucyjny nie jest jeszcze prawomocny. Taki wniosek możesz złożyć np. u referendarza sądowego (Rechtspfleger) w sądzie rejonowym (Amtsgericht). Po wniesieniu sprzeciwu sprawa trafia do sądu – zazwyczaj kończy się wyrokiem. Jeśli nie wniesiesz sprzeciwu, tytuł egzekucyjny staje się prawomocny, a wierzyciel może wszcząć egzekucję przez komornika. Jeśli przegapisz wszystkie terminy, komornik może egzekwować nawet nieuzasadnione roszczenie.

Zasadniczo nie powinieneś podpisywać cesji na rzecz firmy windykacyjnej. W przypadku cesji (Abtretung) przekazujesz np. prawo do Twojego wynagrodzenia firmie windykacyjnej.

Cesji żąda się często przy zawieraniu umowy o spłatę ratalną. Najczęściej dotyczy to wynagrodzenia za pracę, ale również innych składników majątku lub źródeł dochodu, np. środków z ubezpieczeń na życie lub innych polis, zwrotu nadpłaconego podatku dochodowego, świadczeń chorobowych (np. Krankengeld), środków pieniężnych na rachunku bankowym.

Skreśl taki zapis w porozumieniu o płatności na raty lub odmów podpisania umowy, jeśli zawiera klauzulę o cesji. Jest to ważne, bo jeśli podpiszesz cesję, firma windykacyjna nie będzie musiała najpierw iść do sądu, lecz będzie mogła od razu zwrócić się do Twojego pracodawcy lub banku, jeśli przestaniesz spłacać raty.

Ważne: Firma windykacyjna może żądać dodatkowej opłaty za zawarcie porozumienia o płatności na raty. O tym musi ona również jasno powiadomić dłużnika.